Ministerstwo Sprawiedliwości opracowało projekt ustawy o zmianie Kodeksu cywilnego oraz Kodeksu postępowania cywilnego, w wyniku, którego dojdzie do zmian w prawie spadkowym.
Testament jest jednostronnym oświadczeniem woli spadkodawcy, który zostaje sporządzony na wypadek śmierci. Warunkiem koniecznym jego ważności jest posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych przez testatora.
W obecnym stanie prawnym kodeks cywilny wyróżnia dwie formy testamentu, zwykłą oraz form szczególną. Wśród testamentów zwykłych znajdują się testamenty sporządzone własnoręcznie, testamenty notarialne oraz testamenty urzędowe. Natomiast do form szczególnych zaliczają się testamenty ustne, testamenty podróżne i testamenty wojskowe.
Ministerstwo Sprawiedliwości dostrzegło, iż jedna z najczęściej występujących form testamentu szczególnego – testament ustny przysparza problemy dowodowe w praktyce sądowej. Takimi problemami może być ryzyko sfałszowania testamentu, ryzyko sporów
i brak jasności co do treści i zgodności testamentu z wolą spadkodawcy oraz ryzyko utraty jego ważności w przypadku zaniedbania świadków. Mając na uwadze zasygnalizowane niebezpieczeństwa związane z tą formą testamentu oraz postęp technologiczny Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt nowelizacji Kodeksu Cywilnego w którym zaproponowano nową formę testamentu ustnego, tj. testamentu audiowizualnego. Ma on umożliwić sporządzanie testamentu za pomocą urządzenia rejestrującego obraz i dźwięk na trwałym nośniku informacji, który umożliwiałby jego odtworzenie.
Ponadto, wprowadzenie przedstawionej zmiany mogłoby przyczynić się do sporządzenia dokładnego, bez żadnych zniekształceń, oświadczenia spadkodawcy, a także mogłoby umożliwić przekazanie ostatniej woli w drodze testamentu w sytuacji zagrożenia życia.
Istniejące ryzyko sfałszowania tego typu testamentów, na przykład za pomocą AI powoduje, że testament ustny audiowizualny nie zostanie zaliczony do formy zwykłej, lecz szczególnej. Ponadto sąd będzie zobligowany na podstawie złożonego oświadczenia woli
w formie audiowizualnej do zbadania na tej podstawie stanu świadomości i swobody testatora w chwili testowania.
Projekt nowelizacji przewiduje, że utrwalenia zapisu na nośniku danych może dokonać zarówno sam testator jak i osoba trzecia, bez konieczności udziału świadków. Spadkodawca w oświadczeniu powinien podać miejsce i datę sporządzenia testamentu. Każda osoba posiadająca dostęp do trwałego nośnika informacji, na którym utrwalony zostanie testament ustny audiowizualny będzie zobowiązana do dostarczenia go do sądu w terminie miesiąca od dnia jego sporządzenia lub trzech miesięcy od chwili śmierci spadkodawcy. Na podstawie złożonego zapisu audiowizualnego Sąd sporządzi protokół z odtworzenia testamentu stosując dotychczasowe przepisy o protokole otwarcia i ogłoszenia testamentu.
Sporządzenie testamentu w formie audiowizualnej nie jest jedyną zmianą w prawie spadkowym, nad którą pracuje Ministerstwo Sprawiedliwości w projekcie zmiany kodeksu cywilnego oraz kodeksu postępowania cywilnego.
Przewidywana jest również nowelizacja w zakresie testamentów ustnych, a także wojskowych. W projekcie uwzględniono także zmiany dotyczące współwystępujących w obrocie prawnym kilku postanowień sądowych stwierdzających nabycie spadku po tym samym spadkodawcy, a także likwidację instytucji testamentu podróżnego.
Potrzebujesz wsparcia prawnego lub chcesz uzyskać więcej informacji na temat prawa spadkowego?
Skontaktuj się z naszymi prawnikami, którzy z zaangażowaniem odpowiedzą na nurtujące Cię pytania!
Kancelaria Adwokacka Ciulkin &Sarnociński
(+48) 728 377 770
(+48) 666 088 266