Zdarzają się sytuacje, w których prawo dopuszcza wydziedziczenie spadkobiercy w testamencie. Co to oznacza?
Skutkiem wydziedziczenia jest pozbawienie wydziedziczonego prawa do zachowku oraz nabycie prawa do zachowku przez zstępnych wydziedziczonego zstępnego. Jest to ich własne prawo do zachowku, nie zaś prawo dziedziczone po wydziedziczonym (zob. Kodeks cywilny. Komentarz 2022, wyd. 30 red. prof. dr hab. Konrad Osajda, dr Witold Borysiak). Może się zdarzyć (a nawet jest dość prawdopodobne), że zachowek dla dalszych zstępnych będzie wyższy niż zachowek dla wydziedziczonego, jeżeli są to osoby małoletnie bądź niezdolne do pracy.
Jeśli uprawnieni do zachowku są trwale niezdolni do pracy albo jeśli zstępni uprawnieni są małoletni, to należy im się 2/3 wartości udziału spadkowego, który by im przypadał przy dziedziczeniu ustawowym (art. 991 § 1 Kodeksu cywilnego).
W przypadku podjęcia walki o zapłatę zachowku przez osobę dorosłą, w pełni zdolną do pracy, wówczas zachowek wynosiłby ½ wartości udziału spadkowego.
Jednakże jeśli spadkobierca chce podważyć swoje wydziedziczenie, musi udowodnić, że było one nieskuteczne. Testament nie korzysta bowiem z domniemania, że podstawy wydziedziczenia były uzasadnione. Dowód istnienia tych podstaw musi być przedstawiony przez osobę, która chce wykorzystać je do wydziedziczenia. Z tego wynika, że to na zstępnych wydziedziczonego spoczywa ciężar dowodu, aby wykazać skuteczność wydziedziczenia i ich prawo do zachowku, a nie spadkobierca, który chciałby, aby wydziedziczenie zostało unieważnione. Innymi słowy, ciężar dowodu spoczywa na zstępnych wydziedziczonego, a nie na spadkobiercach.
Wobec powyższego, jeżeli chcecie zabezpieczyć swoje interesy na wypadek śmierci, wówczas należy pomyśleć o uregulowaniu swojej sytuacji prawnej mortis causa (na wypadek śmierci), jeszcze za życia. Niestety nawet w najbardziej zgodnych rodzinach, w momencie kiedy pojawi się możliwość pozyskania majątku spadkowego, może dochodzić do kłótni. Wówczas już jest za późno, aby coś zmienić. Z tego też względu warto o swoich spadkobiercach pomyśleć wcześniej, wówczas gdy jest to jeszcze możliwe. Powyższa sytuacja dotyczy również osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarcza oraz wspólników spółek osobowych, jak i kapitałowych. Od tego bowiem, czy za życia mieliście czas na uregulowanie postanowień spadkowych, zależy to czy przetrwa przedsiębiorstwo, które stworzycie. Wówczas warto również wprowadzić odpowiednie zapisy do umowy spółki, bądź uregulować sytuację prawną w testamencie. Wydaje się, że jest to wystarczająca motywacja do wzięcia odpowiedzialności za konsekwencje z jakimi będą musieli się zmierzyć Wasi spadkobiercy.
Jeżeli macie Państwo wątpliwości, chcielibyście omówić swoją sytuację prawną, to prawnicy naszej kancelarii z przyjemnością udzielą odpowiedzi na wszystkie pytania. W tym celu zapraszamy do kontaktu pod adresem e-mail: adwokat@ciulkin-sarnocinska.pl oraz numerami telefonów: 728377770, 666088266.